The Great Resignation – cuộc đại nghỉ việc đã bùng phát trên toàn thế giới ngay vào lúc đại dịch Covid-19 còn chưa kết thúc hoàn toàn. Bạn có đang nhen nhóm ý định bỏ việc ngay bây giờ không?
Trong thời điểm Covid-19 còn rất căng thẳng, Keira Virgo vẫn làm việc 40 – 65 giờ mỗi tuần ở vai trò quản lý dự án cho một công ty mà cô đã gắn bó được 6 năm. Song song với đó là nhiệm vụ chăm sóc cho những đứa con bé bỏng của mình. Theo thời gian, các đồng nghiệp của cô đều lần lượt nhảy việc sang công ty mới, Virgo cũng cảm nhận được kỳ vọng hiệu suất cho những người ở lại như cô ngày càng cao một cách vô lý. Chúng tạo ra áp lực vô hình khiến cô thực sự mệt mỏi đến kiệt sức: áp lực phải đạt mức xuất sắc hàng quý, áp lực phải trở thành người dẫn đầu, phải duy trì được hạn mức phản hồi email trong 24 giờ mà công ty đề ra,…
Căng thẳng trong công việc dần ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân của Virgo. Thậm chí ngoài giờ làm việc cô vẫn bị cuốn vào trả lời email và không thể dành thời gian cùng gia đình. Virgo trở nên hoảng loạn bởi vì ngay cả khi làm việc thêm vào cuối tuần, cô cũng không thể giải quyết hết khối lượng công việc. Cho đến một ngày, cấp trên gửi bản đánh giá hiệu suất, phê bình cô đang làm công ty tồi tệ hơn trong mắt khách hàng khi gửi đi email vào lúc 10 giờ khuya. Nó ngụ ý rằng cô đang làm sai giờ làm việc quy định. Mọi thứ bùng nổ, Virgo quyết định nghỉ việc.
Virgo có lẽ là hình mẫu khá giống với nhiều người lao động hiện nay, sẵn sàng nghỉ việc hoặc đang trỗi dậy ý định này một cách mãnh liệt mặc dù họ chỉ vừa quay trở lại văn phòng trong thời gian gần đây.
Bối cảnh chung toàn cầu về cuộc đại nghỉ việc
Virgo là một trong số gần 4 triệu lao động nghỉ việc trong tháng 04 năm 2021, tỷ lệ bỏ việc cao nhất trong ít nhất 2 thập kỷ – tức là cho đến tháng 8 năm 2021, tỷ lệ này đã tăng thêm. The Great Resignation được sử dụng để ám chỉ hàng loạt ví dụ về tình trạng kiệt sức của nhân viên, môi trường làm việc độc hại, sự mất cân bằng công việc cuộc sống. Chúng bao gồm câu chuyện về những người lao động có thể nghỉ việc ngay mà không cần phải có công việc mới thay thế, những người tiếp tục ở lại trong khi đang tìm kiếm công việc mới/ngành mới/nghề nghiệp mới, những người đã phải chuyển đổi công việc của họ do phải tiếp xúc với Covid-19 tiềm ẩn khiến nơi làm việc không an toàn hoặc vì nhu cầu chăm sóc cho bản thân và gia đình. Mặt khác, một số ít người lao động quyết định chuyển sang làm việc tự do hoặc kinh doanh cho chính họ để có nhiều sự tự chủ hơn.
Ở Việt Nam, tỷ lệ thất nghiệp trong 6 tháng đầu năm 2021 là 1,1 triệu người, tăng 101,7 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Trong khi kinh tế đất nước đang chuyển từ giai đoạn nguy cấp sang phục hồi, vấn đề nhân sự lại đối mặt với báo động “thiếu nguồn cung”. Chắc chắn Covid-19 đã làm tổn hại đến tài chính của chúng ta, nhưng nó vẫn không đủ để níu chân những người lao động muốn nghỉ việc.
Bạn không phải là người duy nhất muốn nghỉ việc vào lúc này! Theo báo cáo được trích dẫn từ Microsoft mới đây nhất: khoảng 41% lực lượng lao động toàn cầu đang xem xét nghỉ việc trong năm 2021. Đồng thời, báo cáo từ Gallup cũng cho hay: 48% người lao động Mỹ đang tích cực tìm kiếm cơ hội việc làm mới. Cả hai đều chỉ ra rằng số người sẵn sàng nghỉ việc lớn hơn rất nhiều so với những người đã nghỉ việc rồi.
The Great Resignation không phải là kiểu bị kiệt sức (burnout), bị vỡ mộng để có thể chữa khỏi bằng một vài ngày nghỉ phép. Đối với một số người, nghỉ việc đi kèm với sự nhẹ nhõm và những hứa hẹn tái tạo lại điều kiện sống tốt hơn. Nhưng đối với những người khác, quyết định bỏ việc lại như một lời nhắc nhở về cuộc sống gắn bó với công việc như thế nào – chăm sóc sức khỏe, điều kiện sinh hoạt, an ninh…
The Great Resignation có thể là một bước ngoặt
Kelly, 27 tuổi hiện đang là nhân viên tuyển sinh cho một trường đại học ở Mỹ. Trong thời gian diễn ra đại dịch, cô đã chuyển đến sống cùng vài người bạn thân của mình. Quãng thời gian này như một cú tạt nước khiến cô nhận ra sự khác biệt của họ trong công việc cuộc sống. Kelly làm việc nhiều nhất, thường xuyên bị kiệt sức nhất và cũng là người kiếm được ít tiền nhất. Trong khi bạn bè của cô đã thay đổi qua nhiều vị trí khác nhau, Kelly vẫn gắn bó chỉ với công việc này suốt 6 năm qua. Những lần nhảy việc đã giúp bạn của Kelly tăng mức thu nhập lên đáng kể, cân bằng công việc cuộc sống tốt hơn và tự chủ hơn. Kelly thì ngược lại đứng im ở một vị trí. Những lần tiếp xúc, trò chuyện thẳng thắn với bạn bè về những gì họ kiếm được, lợi ích của họ là gì và cách sếp của họ đối xử với họ đã mở ra bước ngoặt thúc đẩy Kelly tìm kiếm một công việc mới.
Bạn cũng có thể đã mở ra vài bước ngoặt như vậy trong cuộc đời, nhưng thực sự bạn đã sẵn sàng cho điều đó? Với Kelly, cô nhận ra nghỉ việc không thể diễn ra nhanh chóng như cách mình muốn. “Tôi không có khoản tiết kiệm, tôi không có điểm tựa khi không có công việc khác. Tôi còn có khoản nợ sinh viên và tiền nhà phải trả”. Vì thế, Kelly buộc phải tiếp tục ở lại trong khi cố gắng tìm ra được cái mà cô yêu thích. Sau vài lần thử việc rồi lại nhảy việc, cô tìm thấy thứ phù hợp với mình là nhân viên bán hàng trong lĩnh vực xây dựng, nơi cô ấy thực sự hứng thú học hỏi những điều mới mẻ và tận hưởng cảm giác là một phần của nhóm.
Ở câu chuyện khác, Anthony, 37 tuổi, đã không ngừng tìm kiếm những cơ hội việc làm mới ngay từ trước khi đại dịch xảy ra. Anh làm việc tại một tổ chức phi lợi nhuận quy mô vừa trong gần 1 thập kỷ. Anthony vẫn rất hứng thú với công việc của mình, ngoại trừ vấn đề về lãnh đạo góp phần tạo nên văn hóa công ty độc hại. Cuối năm 2019, một người bạn đại học đã nhắn tin cho Anthony về Start-up mà cô đang tham gia. Điều này mở ra cơ hội để Anthony có thể cảm nhận, chinh phục những thử thách thú vị. Khi đại dịch bùng nổ, Anthony vẫn đang làm song song 2 công việc. Tuy nhiên, anh nhớ lại ý niệm trước đây của mình rằng “không có gì là chắc chắn đối với bất kỳ ai”. Khi viễn cảnh bị rơi xuống đột ngột diễn ra, nó thực sự không quá khó khăn như tưởng tượng bởi vì hàng triệu người cũng đang trải qua giai đoạn điều chỉnh này”. Anthony đã đưa ra quyết định tham gia vào The Great Resignation, rời bỏ tổ chức phi lợi nhuận để tập trung vào khởi nghiệp.
Ngày nay, các nhà sử dụng lao động không còn có thể xem nhẹ những người lao động mềm dẻo, ngoan ngoãn nữa. Thu hút nhân sự không phải là vấn đề có được việc làm, tìm được nguồn tài chính để chi trả đều đặn hàng tháng. Đã đến lúc họ phải bắt đầu thu hút ý thức về mục đích của mọi người, cả mục tiêu cá nhân lẫn nghề nghiệp. Và điều đó cần phải vượt ra ngoài những lời hứa hẹn sáo rỗng.
Làn sóng đại nghỉ việc có thể đẩy bạn đến một vị thế bấp bênh
Covid-19 chắc chắn đã gây ra cái mà một số chuyên gia gọi là “biến động nhân sự”, một sự kiện để đời phản ánh mức độ không hài lòng trong công việc, không ổn định hoặc không an toàn cho tương lai. Nghiên cứu từ Kaiser Family Foundation cho thấy cứ 10 lao động nữ thì sẽ có 1 người bỏ việc vì lý do liên quan đến đại dịch, rằng họ cảm giác không an toàn ở nơi làm việc.
Nhưng sự bất bình đẳng mang tính hệ thống tác động mạnh đến những người có khả năng bỏ việc. Nghỉ việc nghĩa là bạn phải đối mặt với khoảng thời gian không có lương, không có mạng lưới an sinh xã hội. Chúng khiến cho vấn đề rời bỏ công việc trở nên bất khả thi. Ngay cả khi họ đã xem xét sự cân bằng công việc cuộc sống của mình, môi trường làm việc độc hại…Hầu hết những người ở tầng lớp lao động, đặc biệt là phái nữ không có lựa chọn rời bỏ công việc, khi mà họ còn gắn chặt với trách nhiệm trụ cột tài chính và nuôi dưỡng con cái.
Mọi người được có cái quyền lựa chọn rời bỏ những công việc tồi tệ. Nhưng thực thế là không thể. Để nói với một người phụ nữ rằng “nếu bạn không thích công việc này, hãy nghỉ đi và tìm một thứ khác”, nghe thì đơn giản nhưng nó không hề dễ dàng với họ.
Nhân viên phải dựa vào lòng tốt của sếp và đồng nghiệp để được gắn kết liên tục với trách nhiệm chăm sóc, nhu cầu sức khỏe, hoặc cuộc sống bên ngoài công việc. Chúng ta đã gắn mọi thứ với công việc của mình. Chúng ta đã gắn bảo hiểm y tế, sự hưởng thụ với công việc. Khi chúng ta nghỉ việc mọi thứ trở nên bấp bênh. Và khi ở lại một công việc không còn phù hợp chúng ta cũng cảm thấy bấp bênh. Các doanh nghiệp đã thoát khỏi vấn đề trả lương thấp trong khi đòi hỏi quá nhiều ở nhân viên bởi vì với họ, công việc đã trở thành một khía cạnh tất yếu của cuộc sống.
Đằng sau câu chuyện tham gia vào The Great Resignation sẽ là gì?
Nhân vật giấu tên, 48 tuổi, làm việc ở cấp độ quản lý tại bang Chicago – Mỹ đã bỏ việc một lần trong thời gian đại dịch và giờ đây cô ấy đang chuẩn bị cho lần bỏ việc thứ 2. Nhưng với cô ấy vấn đề khó khăn nằm ở việc chăm sóc sức khỏe. Cũng như với nhiều lao động khác, khảo sát năm 2021 từ Policygenius cho thấy 1/3 số người lao động hiện đang có bảo hiểm y tế có thể sẽ nghỉ việc nếu bảo hiểm y tế không phải là một yếu tố thiết yếu.
Cho đến cuối năm 2020, một vài thành viên trong gia đình và những người bạn thân thiết của cô ấy không may qua đời. Đó thực sự là khoảng thời gian khó khăn. Cô ấy vẫn tiếp tục công việc toàn thời gian, nỗ lực để vượt qua sự đau buồn và có lúc phải giải quyết vấn đề nhập viện của những đứa con. “Tôi đã làm việc cho một tổ chức có vẻ như rất quan tâm đến nhân viên. Nhưng khi tôi cần sự giúp đỡ, tôi đã không nhận được gì. Sếp của tôi không thấu hiểu – như kiểu “xin đừng nhắn cho tôi trong khi tôi cũng đang trong tình huống khẩn cấp”.
Cô ấy có sự thôi thúc để thoát ra tình cảnh tệ hại này: một công việc mới giúp cô có một khởi đầu mới. Mối quan tâm lớn nhất của cô bây giờ là tìm được một công việc có thể giúp cô nhận bảo hiểm sức khỏe liên tục, vì một trong những đứa con của cô ấy thường xuyên phải nhập viện điều trị. Cô đã tìm được một công việc mới vào tháng 02 năm 2021, nhưng không lâu sau đó cô nhận ra văn hóa công ty mà các nhà tuyển dụng thể hiện trong buổi phỏng vấn hoàn toàn không như vậy. Nó không phù hợp với cô ấy — và nó không xoa dịu được nỗi buồn của cô ấy.
“Tôi đã nhận được một bài học thực sự khắc nghiệt khi nghĩ rằng công việc mới sẽ thay đổi cảm giác của tôi. Tôi nghĩ rằng những câu chuyện như vậy đã xuất hiện rất nhiều trong làn sóng đại nghỉ việc, nhưng chúng chưa được thể hiện ra. Bạn có thể nghỉ việc ở công ty hiện tại, nhưng đó có thực sự là giải pháp mà bạn đang tìm kiếm không? Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn nhảy việc sang một môi trường mới và nó không như bạn nghĩ, nó không giải quyết được vấn đề của bạn?
Xuyên suốt bài viết này, chúng tôi đã cố gắng chỉ cho bạn thấy một điều: Công việc của bạn đang chi phối quá nhiều thứ. Nó gắn liền với bảo hiểm y tế, nhà ở, thu nhập, danh tính,…Thay đổi công việc thường được coi là giải pháp khi xuất hiện khủng hoảng ở phía cá nhân bạn hay là tổ chức. Tuy nhiên, việc thay đổi đó không thể đảm bảo cho bạn sự nhẹ nhõm, hoặc tự do mà bạn đang tìm kiếm.
“The Great Resignation” có phải là một sự tính toán tuyệt vời?
Đối với một số người, trì hoãn nhảy việc hoặc tìm kiếm một công việc mới gắn với thực tế rằng những cơ hội có sẵn dường như cũng có vài thiếu sót cơ bản tương tự như công việc hiện tại họ đang cố rời bỏ. Courtney, 29 tuổi, làm việc trong lĩnh vực giáo dục, đã quyết định nghỉ việc trong suốt mùa hè 2021 trong khi cô ấy vẫn đang “săn lùng” việc làm mới. Doanh nghiệp nơi Courtney đang công tác liên tục đề ra những kế hoạch hoạt động học kỳ không hiệu quả. Đồng thời, đây chỉ là công việc part-time nên cô không có sự ổn định về tài chính để vượt qua những rủi ro. Courtney muốn bỏ việc và chuyển sang làm trong ngành dịch vụ trực tiếp.
“Kể từ khi nghỉ việc, và thậm chí trước đây tôi đã tìm kiếm một công việc đáp ứng nhu cầu của mình, nhưng vô ích”. Cô giải thích các công ty thường yêu cầu rất nhiều đối với các vị trí ở cấp độ mới tốt nghiệp. Thậm chí họ còn không đưa ra phản hồi “đồng ý” hay “không”. Vậy, bạn có đồng tình rằng một người được trả lương nhiều hơn sẽ đối xử với công việc đó tốt hơn?
Theo Courtney, mọi người đều mong muốn có mức lương và điều kiện làm việc ổn định, họ không muốn mọi thời điểm của cuộc sống đều phải điều chỉnh để thích nghi theo công việc. Đây là mảnh ghép còn thiếu của động lực dẫn đến “The Great Resignation”, bởi vì chúng luôn lặp lại những gì mà người sắp rời bỏ công việc và những người không thể tìm thấy công việc họ muốn nói.
Đại dịch đã thúc đẩy một sự tính toán về cách chúng ta làm việc. Và cái gọi là “The Great Resignation – cuộc đại nghỉ việc” đã mở ra những câu hỏi lớn hơn mà lâu nay vẫn được tích tụ: công việc có được cho là có tất cả không? Đây có phải là những gì công việc phải có được? Sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống có thực sự khả thi không? Người sử dụng lao động có thể cung cấp cho người lao động sự linh hoạt mà họ đang tìm kiếm không?
Vào thời điểm mà mọi người đang dồn sự chú ý đến nghỉ việc, chúng ta nên suy nghĩ điều gì cho phép người lao động đưa ra quyết định đúng đắn, tìm được điều kiện làm việc tốt và phát triển sự nghiệp mà không phải hy sinh mọi thứ khác trong cuộc sống của họ. Trong khi một số lời kêu gọi về việc các nhà tuyển dụng thiết lập văn hóa làm việc bền vững và linh hoạt hơn, thì các giải pháp bao gồm ủng hộ cơ sở hạ tầng cần thiết, chăm sóc trẻ em, nghỉ phép có lương,…dường như sẽ thiết thực đối với hạnh phúc của người lao động, cho họ cơ sở rõ ràng cho việc đi hay ở lại.
Cuối cùng, các lý do để nhảy việc trong thời điểm “The Great Resignation” có thể khác nhau, nhưng điều tồn tại lại là ý tưởng về mối quan hệ của chúng ta với công việc hiện tại và công việc mong muốn được thay đổi.
