Tương tự như hôn nhân và tình yêu, tiền bạc cũng được xếp vào danh sách những vấn đề muôn thuở. Người người đều quan tâm đến không chỉ tiền trong túi mình. Mà còn là tiền trong túi người khác. Dù biết khá nhạy cảm nhưng đề tài về tiền, đặc biệt là tiền lương, luôn hấp dẫn và gợi sự tò mò trong mỗi cuộc tán gẫu với bạn bè, người thân.
Tiền lương giúp chúng ta chi trả các khoản sinh hoạt phí, mua sắm nhu yếu phẩm và duy trì cuộc sống. Với nhiều người, tiền lương còn là thước đo sự thành đạt và giá trị của họ trong xã hội. Vì vậy, chúng ta luôn đặc biệt quan tâm đến việc mình có thể kiếm được bao nhiêu tiền mỗi tháng. Mức lương như vậy là cao hay thấp hơn so với mặt bằng chung. Mà vô hình quên đi sự có mặt của các giá trị khác ngoài tiền bạn có thể nhận được trong công việc.
Để chắc chắn bạn đã hiểu rõ về tiền lương. Hãy cùng tham khảo những vấn đề được đề cập trong bài viết này!
Tiền lương là gì?
Có rất nhiều định nghĩa trên Google giải thích cho khái niệm tiền lương. Tuy nhiên, bạn có thể hiểu đơn giản:
Tiền lương là sự trả công, khoản thù lao người lao động nhận được khi đã hoàn thành hoặc sẽ hoàn thành một công việc nào đó theo yêu cầu của người sử dụng lao động. (Công việc đó không bị pháp luật cấm).
Tiền lương được xem như là khoản thanh toán trong một cuộc giao dịch. Ở đó, nhân viên là người bán, bán sức lao động, sự sáng tạo và những ý tưởng của mình cho người mua là chủ doanh nghiệp. Nếu nói chúng là thước đo giá trị của bạn cũng không hề sai. Hơn cả thế, lịch sử tiền lương còn ẩn chứa nhiều bí mật thú vị về con người mỗi chúng ta nữa.
Làm thế nào để xác định mức lương mình xứng đáng nhận được?
Kết quả cuộc khảo sát của Manpower năm 2015 về tình trạng thiếu hụt nhân tài cho thấy: Các nhà tuyển dụng trên toàn cầu đang đối mặt với vấn đề lấp đầy các vị trí công việc ở mức cao nhất trong 7 năm tới. Và tỷ lệ này chiếm đến 38%. Chính sự thiếu hụt này đã chuyển thành một lợi thế của người tìm việc. Đặc biệt là những ai đang làm việc trong các ngành công nghiệp đang bùng nổ (như công nghệ thông tin).
Tuy nhiên, không nhiều cá nhân có thể đàm phán lương thành công. Lý do duy nhất là vì họ không hiểu được sâu sắc giá trị của mình trên thị trường.
Vậy, làm thế nào để bạn có thể xác định giá trị của mình? Và quan trọng hơn, làm thế nào để bạn có thể chuyển từ biết đến thực sự nhận mức lương xứng đáng? Dưới đây là lời khuyên đưa ra bởi một nhà tuyển dụng cấp cao, đã có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề:
1. Thực hiện nghiên cứu thị trường
Giá trị trong thị trường tuyển dụng được xác định bởi một loạt yếu tố gắn kết với nhau. Bao gồm kinh nghiệm, kỹ năng và yêu cầu thị trường. Và để nhận được những gì xứng đáng, bạn cần xác định giá trị bạn có thể nhận được cho mỗi yếu tố trên là bao nhiêu.
PayScale, LiveCareer, Salary.com hay Glassdoor đều là những website cung cấp thông tin về mức lương nổi tiếng trên thế giới. Nếu bạn đang làm việc ở các tập đoàn nước ngoài. Đây sẽ là một nguồn thông tin vô cùng hữu ích.
Tuy nhiên, nếu bạn làm việc ở thị trường Việt Nam thì sao? Hãy thử ghé qua Haymora.com. Đây cũng là website cung cấp các thông tin review công ty khá nổi tiếng. Bao gồm cả mức lương và các đãi ngộ của công ty. Điều tuyệt vời là chúng được cung cấp bởi những nhân viên đã hoặc đang làm việc tại đó.
Nếu biết được một ai đó với cùng vị trí công việc, số năm kinh nghiệm và kỹ năng như bạn kiếm được bao nhiêu? Bạn sẽ có thêm động lực và lý do để phấn đấu vươn lên.
2. Hãy minh bạch
Điều quan trọng là phải thẳng thắn về các mục tiêu của bạn trong quá trình tuyển dụng. Trước đây, nhiều người đã từng khuyên không nên đề cập đến một con số cụ thể. Hoặc không nên đề cập đến tiền lương trước khi nhà tuyển dụng hỏi bạn. Nhưng với hiện tại, những lời khuyên đó đã lỗi thời.
Nếu trung thực về mục tiêu tiền lương ngay từ đầu, bạn sẽ loại bỏ bớt được những khó khăn tiềm ẩn trong cuộc đàm phán. Chúng ta đều biết rằng trải qua quá trình phỏng vấn tốn khá nhiều thời gian, công sức và cả các chi phí cơ hội khác. Vì vậy, nếu công ty giới hạn khoảng lương cho vị trí của bạn thấp hơn mong đợi. Tốt nhất bạn nên phát hiện ra điều đó sớm trước khi 2 bên thực hiện một khoản đầu tư lớn về thời gian.
3. Đặt câu hỏi đúng
Bạn càng có nhiều thông tin, càng đạt được thỏa thuận tốt nhất. Tựu chung, có 3 loại câu hỏi để hỏi.
Nhóm đầu tiên bao gồm các các hỏi giúp bạn hiểu được cách công ty đánh giá hiệu suất làm việc. Và những cơ hội xung quanh nó như tiền thưởng, tăng lương. Nhóm này đặc biệt dành cho những ai đang trong quá trình phỏng vấn.
- Kỳ vọng cho vị trí này là gì?
- Lộ trình thăng tiến của vị trí này là gì?
- Các gói lợi ích như thế nào?
- Đây có phải chỉ là những đề nghị mức lương cơ bản?
- Sẽ có phần thưởng gia nhập công ty chứ?
- Các cuộc review năng lực diễn ra thời gian nào? và việc tăng lương có phụ thuộc vào những cuộc đánh giá đó?
Nhóm câu hỏi thứ 2 được áp dụng cho những người tìm việc ở những công ty start-up. Bởi vì bạn sẽ muốn khám phá các đề nghị cổ phần. Hình thức bồi thường thay thế này cho phép các nhân viên nắm quyền sở hữu một phần công ty thông qua các lựa chọn cổ phiếu. Bạn nên đặt câu hỏi như thế nào?
- Có bao nhiêu lựa chọn tôi được cung cấp và có bao nhiêu cổ phiếu đang nổi bật?
- Mức giá tôi được chọn mua là bao nhiêu?
- Tiêu chuẩn một người được mua cổ phiếu tại công ty là bao nhiêu? Có thang đo cấp độ hay không?
- Nếu rời khỏi công ty, bao lâu tôi có thể thực hiện chuyển đổi cổ phần của mình?
Nhóm câu hỏi thứ 3 dùng để hỏi chính bản thân. Bạn cần làm rõ những gì mình mong muốn để có thể đi đến sự đồng ý:
- Bạn dự định gắn bó với công ty bao lâu nếu tôi chấp nhận đề nghị?
- Có bao nhiêu rủi ro tôi sẵn sàng đối mặt?
- Các triển vọng nào cho thấy công ty sẽ vượt qua những thời kỳ khó khăn?
- Những loại vốn sở hữu/tỷ lệ tiền lương nào phù hợp với bạn?
Tiết lộ lương – Chuyện nên hay không nên?
Chắc hẳn, bạn sẽ có những thắc mắc về mức lương của đồng nghiệp, những người làm việc xung quanh mình. Đó là sự tò mò tự nhiên vì ai cũng có tâm lý như vậy. Tuy nhiên đề cập đến vấn đề tiền lương hoặc hỏi thẳng họ thường mang lại sự bối rối cho người được hỏi.
Ngọc Mai – Một nhân viên văn phòng vừa có cuộc gặp gỡ với những người bạn của mình hết sức vui vẻ. Cho đến khi được hỏi về tiền lương. Chị khá cởi mở khi tiết lộ cho mọi người biết số tiền mình kiếm được hàng tháng. Và thật tồi tệ, không khí vui vẻ lúc đó dường như trở nên gượng gạo hơn. mọi người đều tỏ ra e dè và thăm dò nhau.
Trên thực tế, hầu hết các chuyên gia nghề nghiệp cho rằng việc tiết lộ, thảo luận về tiền lương có rất nhiều mặt tiêu cực. “Chia sẻ thông tin tiền lương có thể tạo ra căng thẳng giữa các đồng nghiệp và sự phẫn nộ đối với quản lý. Nó thực sự có thể dẫn đến một môi trường làm việc độc hại”, Susan Brennan – Phó chủ tịch phụ trách dịch vụ nghề nghiệp tại Đại học Bentley ở Waltham, Massachusetts cho biết.
Tại sao không nên tiết lộ mức lương với đồng nghiệp
1. Tiết lộ lương sẽ phá hỏng mối quan hệ của bạn với đồng nghiệp
Nó sẽ như một cái tát trời giáng vào mặt bạn, nếu biết được đồng nghiệp của mình đang kiếm được nhiều hơn những gì mình nhận được. Việc chia sẻ thông tin về tiền lương khiến chúng ta thường dấy lên cảm giác ghen tị. Thậm chí là đố kỵ.
Không ai có thể đảm bảo rằng những người làm cùng vị trí sẽ có mức lương giống nhau. Nhưng, chúng ta vẫn thường mang ra so sánh lương với những gì mà chúng ta/họ làm được. Trong trường hợp này, điều thông minh nhất bạn nên làm là dừng thái độ hằn học đó lại. Đừng chỉ biết ngồi một chỗ càu nhàu tại sao đồng nghiệp của bạn lại có mức lương cao hơn 10%. Trong khi bạn đã làm việc tại đây lâu hơn. Hãy tự hỏi bản thân, bạn có thể học hỏi thêm gì để cải thiện tình hình tài chính cho mình.
2. Bạn bè, đồng nghiệp cảm thấy buộc phải nói dối bạn
Cho dù các đồng nghiệp tự nguyện hay vô tình chia sẻ thông tin về tiền lương. Bạn không thể luôn tin rằng thông tin đó chính xác. Trong một số trường hợp, nó có thể thể là “ngòi nổ” của một âm mưu nào đó. Nhằm làm bùng lên cơn giận trong bạn. Hoặc, các nhân viên cố gắng biết được mức lương của những người khác bằng cách nói dối họ. Đại loại như: “Tôi kiếm được 100.000 đô mỗi tháng. Và tôi hy vọng bạn cũng kiếm được nhiều như tôi.”
Ngay cả khi không có một động cơ nào khác. Mọi người vẫn có xu hướng khuếch đại mức thu nhập của mình. Mục đích để đạt được sự ngưỡng mộ của những người còn lại.
3. Thông tin có thể gây bất lợi đến cơ hội tăng lương của bạn
Nếu bạn nghĩ rằng việc đến gặp quản lý của với một tối hậu thư dựa trên thông tin về mức lương của đồng nghiệp sẽ có hiệu quả. Hãy suy nghĩ lại! Điều cần đối mặt ở đây không phải là người đồng nghiệp kia. Cũng không phải cấp trên của bạn. Bởi vì đó không phải là cách làm của người chuyên nghiệp. Sếp của bạn chắc chắn sẽ không hài lòng khi những thông tin nhạy cảm này được tiết lộ với nhiều người. Và đó cũng là lúc bạn nói lời tạm biệt với những hy vọng tăng lương thay thăng tiến trong tương lai.
Bên cạnh đó, chiến lược tốt nhất bạn cần làm là dành thời gian nghiên cứu các cơ hội gia tăng tài chính trong công ty. Hoặc khi nói chuyện trực tiếp với quản lý, bạn nên hỏi về những gì cần phải cải thiện để được thăng chức và lương.
Cuối cùng, hãy giữ cho mình một cái đầu lạnh. Đừng để bị cuốn vào những lời khoe khoang của đồng nghiệp. Chúng sẽ phá hoại thành công của bạn. Thay vào đó, hãy tập trung vào hiệu suất làm việc để đến kỳ đánh giá kế tiếp, bạn sẽ tự tin yêu cầu những cơ hội tốt hơn.
Tại sao bạn nên tiết lộ lương?
Bạn đã biết lý do tại sao chuyện lương thưởng luôn là điều cấm kỵ trong các cuộc tán gẫu. Nhưng vẫn có những lý do đủ tốt để khuyến khích: Tại sao người lao động nên nói chuyện về tiền lương với người khác?
1. Tiết lộ lương không phải là hành động phạm pháp
Một số công ty áp đặt chính sách bảo mật. Nhằm ngăn cấm các nhân viên thảo luận các chế độ tiền lương. Các quy định này được trình bày trong sổ tay nhân viên. Hoặc dưới dạng một bản cam kết. Mục đích của nhà tuyển dụng là họ cố tạo ra vỏ bọc về sự công bằng trong nội bộ.
Tuy nhiên, về khía cạnh pháp lý, Luật Lao Động Việt Nam không cấm nhân viên tiết lộ mức lương với đồng nghiệp. Nếu bạn vi phạm quy định đã ký kết với doanh nghiệp, bạn có thể bị phạt. Nhưng, nếu mức kỷ luật gây quá nhiều thiệt hại cho người lao động, về vật chất hoặc tinh thần. Các doanh nghiệp có thể bị phạt ngược lại.
Hơn nữa, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, nhân viên có nhiều khả năng cảm thấy bị ngược đãi khi có chính sách bảo mật thanh toán. Họ sẽ tin rằng mình đã bị trả lương thấp hơn so với các đồng nghiệp. Và điều này tác động đến chỉ số hạnh phúc tại nơi làm việc của nhân viên.
2. Tiết lộ lương khiến nhân viên tin tưởng và có động lực cố gắng
Một số công ty chọn cách tiếp cận ngược lại. Làm cho chính sách lương thưởng trong công ty trở nên minh bạch hơn. Chẳng hạn, khi bạn làm việc cho cùng một công ty trong vài năm, bạn có thể trở nên ít đồng điệu hơn với giá trị của mình. Vì bạn không còn tham gia vào các cuộc phỏng vấn nữa.
Bằng cách thiết lập một cấu trúc lương định lượng, các nhà tuyển dụng buộc phải đưa ra mức lương phù hợp, dựa theo dữ liệu mặt bằng chung của thị trường hiện tại. Như vậy, khi lương trở thành kiến thức phổ biến, nhân viên sẽ được chi trả theo mức công bằng hơn. Tạo dựng niềm tin và sự gắn kết với doanh nghiệp hơn.
Tiền lương không phải là duy nhất, bạn cần chú trọng đến các quyền lợi khác
Nếu so sánh giữa một công việc lương cao không có nhiều đãi ngộ, và một công việc có mức lương vừa đủ kèm theo các phúc lợi khác. Đa phần chúng ta, đặc biệt là những người mới đi làm thường có xu hướng chọn “option” đầu tiên, vì họ cần một mức lương cao nhất có thể để nhanh chóng chi trả các khoản sinh hoạt cần thiết. Nhưng bỏ qua những lợi ích trong các khoản trợ cấp thực sự là một sai lầm. Đặc biệt, theo Cục Thống Kê Lao Động, 30% tiền bồi thường được gói gọn trong các khoản đãi ngộ đó. Vậy, có những quyền lợi nào bạn cần chú trọng ngoài lương?
Chế độ bảo hiểm
Bảo hiểm y tế và các chế độ về bão hiểm xã hội là yếu tố hàng đầu bị người lao động bỏ quên. Dù biết rằng, đây là một yêu cầu bắt buộc của nhà nước. Khi tham gia đóng bảo hiểm, bạn cần hiểu rõ, mức bảo hiểm được đóng là bao nhiêu? Có hay không các quyền lợi bổ sung như: Khám sức khỏe định kỳ, bảo hiểm nha và thị giác, bảo hiểm cho người thân,…
Các quyền lợi về bệnh tật và an sinh xã hội
Ở tuổi 22, bạn sẽ thấy mình như là một người bất khả chiến bại. Thậm chí, ở tuổi 40 cũng như vậy. Nhưng, nếu chẳng may xảy ra trường hợp xấu nhất. Bạn gặp tai nạn và bị thương trong khi làm việc thì sẽ thế nào?
Nhiều công ty có chính sách hỗ trợ 60% thu nhập của bạn trong một khoảng thời gian. (Có thể là 25 tuần, cũng có thể là cho đến khi bạn đủ tuổi nghỉ hưu, 65). Vì vậy, bất kể sức khỏe hiện tại của bạn như thế nào, hãy quan tâm đến lợi ích này.
Thời gian nghỉ phép
Có một câu nói mà người viết rất tâm đắc: “khi còn trẻ người ta dùng sức khỏe kiếm tiền. Còn khi về già người ta dùng tiền mua sức khỏe”. Thời gian nghỉ không phải là một điều xa xỉ. Và đừng cho rằng nó không quan trọng. Chúng như là “liệu pháp” giúp giảm bớt rủi ro kiệt sức, đảm bảo lực lượng lao động hiệu quả. Nhưng không phải nhà tuyển dụng nào cũng cung cấp lợi ích này. Hơn nữa, giá trị quy đổi của những ngày phép cũng không hề nhỏ.
Phúc lợi tự nguyện
Đây đang là một trong những xu hướng mới nhất mà các doanh nghiệp có thể mang đến cho nhân viên. Nhằm giúp cân bằng công việc cuộc sống. Những lợi ích thuộc danh mục này bao gồm: Bảo hiểm thú cưng, kế hoạch trả nợ cho sinh viên, dịch vụ lập kế hoạch tài chính, bảo hiểm ô tô, vay mua nhà,…
Chúng giúp nhân viên yên tâm gắn bó, tạo động lực cố gắng và hỗ trợ họ một phần lên kế hoạch cho cuộc sống.
Làm gì khi mức lương không đạt như mong đợi nhưng bạn vẫn muốn làm việc tại đó?
Rõ ràng, tâm lý chung ai cũng mong muốn đạt được mức lương mình kỳ vọng. Tuy nhiên, không phải con số nào đưa ra cũng được các quản lý chấp nhận. Cũng đừng vì vậy mà vội bỏ cuộc. Nếu bạn thực sự yêu thích môi trường làm việc tại đây, bạn có thể tham khảo một số tips sau:
- Xem xét kỹ các khoản phúc lợi khác ngoài tiền lương. Như đã nói ở trên, các khoản phụ cấp như: Tiền ăn trưa, phụ cấp xăng xe, công tác phí, phụ cấp trang điểm, tiền thưởng các dịp lễ,…sẽ giúp bạn bù thêm một khoản thu nhập đáng kể.
- Không than vãn về các vấn đề sinh hoạt cá nhân như tiền nhà trọ, tiền di chuyển,…Chúng hoàn toàn không phải là những vấn đề mà công ty cần phải quan tâm. Càng than vãn, bạn càng trở nên kém chuyên nghiệp trong mắt các sếp mà thôi.
- Hãy yêu cầu một khoảng thời gian để bạn chứng minh năng lực của mình. Chứng minh bạn xứng đáng nhận được mức lương đó. Khi đã đạt được kết quả tốt, bạn sẽ có tự tin để tham gia vào cuộc review lương kế tiếp.
Tiền lương là vấn đề người lao động luôn quan tâm hàng đầu, nhưng lương thưởng liệu có phải là mục tiêu cuối cùng trong sự nghiệp của bạn? Đừng vội “từ chối” khi không đạt được con số mình mong muốn, cũng đừng vội vàng đồng ý làm việc khi nhà tuyển dụng chấp thuận mức lương bạn đưa ra. Vấn đề cốt lõi ở đây bạn cần hiểu là giá trị thực của bản thân và xem xét những đãi ngộ xung quanh có thể có. Chúng có thể là phần bù đắp đáng kể, mà bạn lại vừa có được môi trường làm việc hạnh phúc hơn.
Trên đây là một số vấn đề về tiền lương. Bạn có đồng tình với những nhận định trên? Hãy để lại ý kiến của mình bên dưới để cùng thảo thuận. Hoặc, bạn cũng có thể đóng góp thông tin lương thưởng cùng với cộng đồng Haymora bằng cách tham gia review công ty tại website của chúng tôi.
